სომხეთ-აზერბაიჯანის
ომი და 31 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნები
ნიკა ჩიტაძე
საერთაშორისო საკითხების კვლევის ცენტრის
დირექტორი
იმ ფაქტორების გათვალისწინებით, რომ საქართველოს მოსახლეობის დაახლოებით 10-11%-ს ეთნიკური სომხები და აზერბაიჯანელები შეადგენენ, ასევე ჩვენი ქვეყნის გეოგრაფიული მდებარეობიდან გამომდინარე, სომხეთ-აზერბაიჯანის სამხედრო კონფლიქტი, ბუნებრივია საქართველოზეც აისახება. თუკი ეს კონფლიქტი დროში გაიწელა და მისი არეალი მნიშნელოვნად გაფართოვდა, აღნიშნულმა შეიძლება 31 ოქტომბერს დაგეგმილ საპარლამენტო არჩევნებზეც მოახდინოს საკუთარი გავლენა.
ეს გავლენა შეიძლება სხვადასხვა სახით გამოვლინდეს. მაგალითად, ქვემო ქართლის აზერბაიჯანელი
და სამცხე-ჯავახეთის სომეხი მოსახლეობის
მნიშვნელოვანი ნაწილი მთლიანად ამ ომზე იქნება კონცენტრირებული (მაგ: მას-მედიის საშუალებებით ინტენსიურად დააკვირდება ყარაბაღის
რეგიონში მიმდინარე მოვლენებს და სხვ.) და ნაწილობრივ ჩამოსცილდება საქართველოში მიმდინარე წინასაარჩევნო პროცესებს. გარდა ამისა, შესაძლოა საქართველოს მოქალაქე სომეხმა და აზერბაიჯანელმა მოქალაქეებმა დატოვონ ქვეყნის ტერიტორია, რათა მოხალისის სტატუსით თავად ჩაერთონ საბრძოლო მოქმედებებში და შესაბამისად, ისინი საქართველოს
საპარლამენტო არჩევნებში მონაწილეობას აღარ მიიღებენ.
იმედია, რომ საქართველოს ტერიტორიაზე სომეხ და აზერბაიჯანელ მოქალაქეებს შორის
დაპირისპირება არ მოხდება, თუმცა, იმ ფაქტის გათვალისწინებით, რომ საქართველოსა და სომხეთის დამაკავშირებელი გზა (სადახლოს და გუგუთის სასაზღვრო
პუნქტების მხრიდან) ქვემო ქართლის ტერიტორიაზე გადის, აუცილებელია ქართველი სამართალდამცავი
ორგანოების მხრიდან გარკვეული
უსაფრთხოების ზომების მიღება.
გარდა ამისა, ერთ-ერთ პრობლემას შეიძლება წარმოადგენდეს ის ფაქტიც,
რომ დიდი ალბათობით შესაძლებელია საერთაშორისო თანამეგობრობის ყურადღება უფრო მიპყრობილი იქნას სომხეთ-აზერბაიჯანის კონფლიქტის, ვიდრე საქართველოში ჩასატარებელი არჩევნების
მიმართ.
ამასთანავე, საქართველომ სომხეთსა და აზერბაიჯანს შუამავლობა უნდა შესთავაზოს და ნეიტრალური პოზიცია დაიკავოს. ასევე, საქართველომ არანაირი პოზიცია არ უნდა დააფიქსიროს მთიანი ყარაბაღის სტატუსთან დაკავშირებით.
კერძოდ, თუ ჩვენ ცალსახად ვაცხადებთ, რომ ვემხრობით აზერბაიჯანის ტერიტორიულ
მთლიანობას, აღნიშნულს შესაძლებელია მოჰყვეს
უკმაყოფილება ჯავახეთში,
ხოლო თუ ვაცხადებთ, რომ აზერბაიჯანის მიერ ყარაბაღზე კონტროლის დამყარების
შემთხვევაში უნდა მაქსიმალურად იქნეს დაცული სომეხი მოსახლეობის უფლებები და
ყარაბაღი ფართო პოლიტიკური და სამართლებრივი ავტონომიით უნდა სარგებლობდეს (აზერბაიჯანმა
გასული საუკუნის 90-იანი წლების დასაწყისში გააუქმა მთიანი ყარაბაღის ავტონომიური
ოლქის სტატუსი), აღნიშნულმა შესაძლოა გამოიწვიოს უკმაყოფილება ქვემო ქართლის
მოსახლეობაში.
შედეგად, საქართველოში მცხოვრებ აზერბაიჯანელ ან სომეხ მოსახლეობას
შეიძლება გაუჩნდეს გარკვეული პროტესტი საქართველოს პოზიციისა და საქართველოში
მიმდინარე პროცესების მიმართ. აღნიშნულმა კი შესაძლოა შეასუსტოს ჩვენი
თანამემამულეების მოტივაცია - გამოიჩინონ თავიანთი სამოქალაქო პასუხისმგებლობა
საქართველოს წინაშე და მათმა ნაწილმა შესაძლოა არ მიიღოს მონაწილეობა 31 ოქტომბერს
გასამართ საპარლამენტო არჩევნებში.
Comments
Post a Comment